Extra editie Nieuwsbrief betreft themadag 7 oktober jl.

Extra editie nieuwsbrief betreft themadag d.d. 7 oktober 2010

De bouw verkeert in de overgangsfase van capaciteit leverancier naar initiator/probleemoplosser. We hebben te maken met zware prijsconcurrentie en het bedrijfsmatige dilemma tussen standaardbestek en geïntegreerde contracten met ver reikende risico’s. Onze opdrachtgevers worstelen met dezelfde overgangsproblematiek. En zo ontstaat een vicieuze cirkel die professionaliseren in de weg staat.

Professionaliseren

En toch is professionaliseren de sleutel tot duurzaam succes. Wat inhoudt dat je waarde moet creëren door de hele bouwketen heen. Niet elkaar controleren of risico’s toeschuiven. Maar inhoudelijk en oplossingsgericht werken binnen een doelmatig ingericht bouwproces met het contract in je achterhoofd! Een prachtige volzin.  En wat kunnen de Taakgroep Opleiding en opleidingsinstituut Civilion daar in betekenen?

Even vooraf

De Taakgroep Opleidingen heeft als doel om ontwikkelingen in de markt te signaleren en er samen met uitvoeringspartner Civilion op in te spelen. Concreet houdt TGO zich bezig met:

• Opleidingen:  afstemmen van vraag en aanbod aangaande het kennisniveau UTA/CAO
• Informatie-uitwisseling:  effectieve en slagvaardige overlegstructuur, binnen hele organisatie en op alle niveaus
• Imago en acquisitie: profilering van de sector en het vergroten van company pride

Civilion is het faciliterend uitvoeringsorgaan dat het cursusaanbod vorm en inhoud geeft, cursisten werft, contacten met de (arbeids)markt onderhoudt en overleg binnen de branche organiseert.

Monitoren en toetsen

De achterliggende gedachte van de jaarlijkse themadag is om onze rol en plannen te monitoren en samen richting te geven aan de toekomst. Dat doen we aan de hand van een drietal discussiethema’s die voortvloeien uit de ontwikkelingen die we zien en die verband houden met de rol van de TGO en Civilion.

Heeft talent nog toekomst?

Is er toekomst voor goed personeel dat je in huis hebt? Of gaan we steeds meer uitbesteden aan specialisten en onderaannemers. De conclusie is dat de sector hier verdeeld over is. Er zijn bedrijven die de toegevoegde waarde inzien van kwalitatief goed bouwplaatspersoneel in eigen huis. Er zijn ook bedrijven die van mening zijn dat flexibiliteit, inlenen en pro-actief inspelen op de open economie het antwoord is. Civilion is opgericht voor het werven en opleiden van bouwplaatspersoneel. Dat doen we zowel op LBO, MBO als HBO niveau. Zijn wij nog die strategische opleidingspartner die de Civiele Betonbouw nodig heeft, nu het in huis hebben van bouwplaatspersoneel niet meer vanzelfsprekend is?

Arbeidmarkt

Hoe benaderen wij de arbeidsmarkt? Hoe profileren en positioneren we onszelf? Hoe sluiten we aan bij de belangrijke keuzemomenten van kinderen, jeugd en jongeren? Waar en wanneer moet je er zijn? Het keuzeproces is ingewikkeld en begint bij bewustwording van techniek, dan van de bouw in het bijzonder en vervolgens van de Civiele Betonbouw met al haar onderscheidende disciplines en functies. Look en feel geven aan de branche is gemakkelijk gezegd, maar nog niet zo eenvoudig gedaan. Kunnen we niet net als bij het opleiden van personeel, ook bij marktbenadering en profilering de kracht van de collectiviteit en uniformiteit zoeken? Door te leren van elkaars initiatieven, activiteiten te clusteren en daardoor beter zichtbaar en meer van invloed te zijn.

Samen opleiden?

Sluit het huidige opleidingstelsel nog voldoende aan op de behoefte van de praktijk? Gaan we op deze manier met elkaar door? Welke verbeterpunten zijn er? De kunst zal zijn om het opleiden van mensen nog dichter bij de praktijk te brengen. Docenten op de bouwplaats, leren on the job, die kant zal het zeker opgaan en de eerste resultaten daarvan zijn al zichtbaar. Zoals bijvoorbeeld bij de Rode Draad Projecten tijdens cursussen en bij de start van de eerste groep aan de Civilion Academy.

Hoe verder?

Algehele conclusie van de themadag luidde dat het bestaansrecht van Civilion er ongetwijfeld is. Sterker nog. Dat we wel degelijk een rol kunnen vervullen in het planmatig en gestructureerd inhoud geven aan positionering en profilering, arbeidsmarktbenadering en talentontwikkeling. Door de samenwerking op te zoeken en info uitwisseling te faciliteren.

Regioplan

Met het regioplan dat dit najaar wordt uitgerold, wordt een eerste aanzet gemaakt. Het succes staat of valt met de opkomst en de agendapunten die op tafel komen. En daarvoor doen we een beroep op u! In de nieuwsbrief van begin december komen wij daarop terug.

Naar boven

Themadag Markt en Mens

De themadag vond plaats op donderdag 7 oktober jl. op Nijenrode Business University. De organisatie was in handen van de Vakgroep Civiele Betonbouw van Bouwend Nederland in samenwerking met opleidingsinstituut Civilion. Frank Fiers, directeur Civilion: ‘Doel van deze dag was om de brug te slaan tussen het Bouwhuis, Civilion en het bedrijfsleven. Het format van het satirisch TV programma “Dit was het nieuws” leende zich daar uitstekend voor.

Gespreksleider Harm Edens bleek goed geïnformeerd. En de interactie met het publiek - dat bestond uit directies, P&O-functionarissen, afdelingshoofden (calculatie, werkvoorbereider) cao-coördinatoren en leden van de Jongerencontactgroep van de Vakgroep Civiele Betonbouw - kwam vanzelf op gang.

Het centrale thema

Het centrale thema was: De visie op de ontwikkelingen in de markt en de betekenis voor de mens in het Civiele Betonbouwbedrijf.  Bediscussieerd aan de hand van een drietal deelgebieden:

1.            Heeft talent nog toekomst?

2.            Arbeidsmarkt

3.            Samen opleiden?

Elk deelgebied werd kort ingeleid en geïllustreerd met een aantal - deels fictieve- ´krantenkoppen´. In eerste aanleg door het panel bediscussieerd. Het panel bestaat uit 2 vaste panelleden, Martijn Smitt van Strukton Civiel en Harry Kruizenga van Bam Civiel, per deelthema aangevuld met twee wisselende panelleden.

Naar boven

1. Heeft talent nog toekomst?

Hoe ontwikkelt de Civiele Betonbouwbranche zich ten aanzien van cao-personeel? We hebben minder eigen personeel in dienst en doen in toenemende mate zaken met ZZP-ers en gespecialiseerde onderaannemers. Hoe gaan we zelf om met deeltijd en flexibele werktijden?

Smitt: Als Philips 1.000 banen schrapt, is het land te klein. In de bouw is het aantal medewerkers gedaald met 60.000 en daar hoor je weinig over. Natuurlijk, de grootste pijn zit bij de huizenmarkt. Met de infra valt het mede dankzij de overheid nog wel mee. Maar toch. Het is een lastige tijd en dan vergeten we te anticiperen op de hausse die zich ongetwijfeld weer gaat aandienen. En waar halen we dan de mensen vandaan?

Voor nu geldt dat we vooral de rust moeten bewaren en de kwaliteit binnenshuis moeten houden. We maken veel gebruik van buitenlanders, zowel vast als flexibel. Tegelijkertijd investeren we veel in het opleiden van onze eigen mensen.

Kruizinga: De mobiliteit van Nederland is gering en neemt af. Wanneer komt het omslagpunt dat we buitenlanders, naast de Poolse krachten die er nu al zijn, weer op grote schaal naar Nederland halen? Het lekken van kennis is geen issue. In het buitenland zijn ze soms beter opgeleid dan in Nederland. De kwaliteit van opleidingen is niet zozeer gegroeid, maar meer veralgemeniseerd.

Hoogeveen: Ik ben niet zo’n voorstander van uitbesteden en al te zeer varen op zzp-ers. Ik vind het belangrijk om de kennis in eigen huis te houden, zodat de doorgroeimogelijkheden en je bedrijfscultuur behouden blijven.

Smitt: Toch zullen we de behoefte aan CAO/UTA nooit alleen uit eigen kweek kunnen doen. Neem bijvoorbeeld de system engineers, daar hebben we de mond van vol, maar het Nederlandse niveau laat te wensen over. Wat we zien is dat we bij bouwplaatspersoneel de prijs als belangrijkste criterium hanteren en dat baart me zorgen. Feitelijk gaat het ook niet zozeer om de prijs, maar wordt met name de flexibiliteit steeds belangrijker. En die is bij de Nederlandse werknemer gering. De Nederlanders is te zeer gepamperd en wordt duur betaald.

Wat ga je daar als branche aan doen?

We zullen moeten meevaren met ontwikkelingen. Nederland is een open economie. Je zult de mensen juist naar je toe moeten halen. Pro-actief. En wat betreft die prijs. Dat verschil valt wel mee. De lonen vallen onder de Nederlandse CAO. Dus Buitenlandse bouwplaatmedewerkers zijn niet eens zoveel goedkoper.

Hoe zit het met de kwaliteit? Kruizinga: In Portugal is die top, in Duitsland lopen ze al 10 jaar voorop. Nederland is echt al jaren trendvolgend. Maar in hoeverre speelt de kwaliteit een rol? Als je zelf de structuren en systemen in de hand houdt, dan is het op de bouwplaats steeds meer een kwestie van ‘stellen’ in plaats van gespecialiseerd vakmanschap.

Ten aanzien van flexibiliteit; we moeten de romantiek weer terugbrengen. Het gevoel creëren: we gaan door tot het af is. We zijn hier samen iets heel moois aan het maken. De omgevingsfactoren zijn tegenwoordig belangrijker dan voorheen. Ook de waarden en normen zijn veranderd. Een jongen van 20 jaar oud is niet meer bereid om anderhalf uur in een busje te zitten om op z’n werk te komen. Laat staan dagen te maken van 10 uur. De bouw CAO wordt nu ervaren als een dwangbuis. Dáár moeten we ruimte creëren.

Naar boven

2. De arbeidsmarkt

Hoe staat het met de behoefte aan midden- en hoger kader? Hoe gaan we om met nieuwe functies voor veranderende taken en verantwoordelijkheden? Welke imagoverandering zien we bij aannemer of bouwconcern? Waar staat de Civiele Betonbouwer in de keten. Is die volger/uitvoerder of probleemoplosser?

We moeten beginnen op de lagere scholen. Kinderen interesseren voor techniek. Door de paradepaardjes te laten zien en te vertellen over Neeltje Jans.

Ook de integratie van lego op de Nintendo ds kan bijdragen aan de populariteit van ons vak. Veel kinderen vinden het prachtig om bouwwerken na te bouwen. Maak er een game van.

En help kinderen op de Middelbare scholen om te kiezen voor bepaalde vakken of beroep. Het is nu voor kinderen lastig om zich een beeld te vormen van beroepen. Een timmerman kunnen ze nog bedenken, een architect ook. Maar verder?

Het gaat erom dat we de bouw, het werken op de bouw weer aantrekkelijker maken. Het is een prachtig vak dat goed te verkopen moet zijn. Door bijvoorbeeld de LTS opnieuw op te richten. Het huidige VMBO staat te ver van de praktijk af en is te zeer versnipperd. Dat komt de kwaliteit niet ten goede.

En ja, er worden op dit moment al elk jaar techniekdagen georganiseerd. We geven rondleidingen voor basisschoolkinderen en er zijn zelfs bedrijven waar kinderen hun verjaardagsfeestjes kunnen vieren. Het is er allemaal, alleen nog veel te weinig en veel te versnipperd. We moeten trotser zijn en laten zien wat we doen. De Civiele Betonbouw is een van de weinige sectoren waar er echt nog dynamiek is op de werkplaats. Zet er een webcam op en laat het zien! Mensen vinden dat prachtig. Maak gebruik maken van communities als twitter en linkedIn. Laat jongeren hun stageplek uploaden via you tube. Die kant moet het op. Want buurtdagen en andere reguliere promotie inspanningen zijn prima, maar daar zie je over het algemeen een wat ouder publiek. Om de jongeren te bereiken, zullen we op een andere manier “look en feel” moeten geven aan onze branche.

We moeten nadenken over hoe zet je je bedrijf neer? Hoe luister je naar de klant? Hoe luister je naar je medewerkers. En ook zelf flexibel en duidelijk zijn. Als de CAO zegt dat je recht hebt op een CAO dag, dan kun je als organisatie aangeven op welke dag dat kan. Een timmerman thuis laten werken, dat werkt niet. Maar dat betekent niet dat er niets kan. Er is meer ruimte dan we denken. Als je je medewerker een dongel geeft, kan die in de trein doorwerken en dan is reistijd wel werktijd. We kijken nu met scheve ogen naar de zzp-er. Die met uurtje factuurtje heel graag bereid is om lange dagen te maken en ook ‘s avonds te werken of naar een bewonersavond te gaan. Dat moet je allemaal in relatie met elkaar bekijken. Wat biedt je je eigen werknemers en hoe werk je met zzp-ers.

De belangrijkste factor is toch dat we trots zijn op wat we doen. En dat enthousiasme moeten we uitdragen. Zolang we clichés blijven uitspreken en weglachen, zolang we zelf niet oprecht geloven in dat het anders kan, blijven we ons negatieve imago bevestigen.

We moeten kijken naar wat wél kan en investeren in wat wel kan. In breed perspectief. Niet BAM en Strukton zijn elkaars concurrenten, maar de ICT-sector en de uitzendbranche. We vissen allemaal in dezelfde vijver.

 

Naar boven

3. Samen opleiden?

Aan welke kennis is de komende jaren behoefte als het gaat om een beheersbare realisatie van de projecten. Met vermindering van conflicten en faalkosten. Welke sleutelposities en veranderingen zijn er? Van traditioneel naar projectmatig, het leandenken. Welke consequenties heeft dat voor het opleiden van mensen?

Kunnen wij als branche kwaliteit garanderen binnen de huidige ROC’s?

Groot voordeel van opleidingsinstituut Civilion is dat de docenten midden in de praktijk staan en het vak met enthousiasme kunnen overdragen.  Wij zouden als bedrijfstak ook onze timmerlieden kunnen uitlenen om te doceren. Goed voor de PR van je bedrijf en voor de kwaliteit van de opleiding. Alleen is dan vaak het probleem: wie betaalt dat? Toch mogen we dat niet de boventoon laten voeren. Welk probleem is groter? Dat je betaald wordt of dat je branche er iets mee opschiet?Wellicht kunnen we stageplaatsen creëren voor docenten. Doceren op de bouwplaats. Want waarom moeten de leerlingen naar Civilion in Mierlo? Kan dat niet anders?

Die kant zal het zeker opgaan, nog dichter naar de mens op de werkplek. Het nieuwe regioplan van Civilion voorziet in regionale clustering van opleidingen. Ook docenten die op de bouwplaats doceren is een idee dat nader onderzocht moet worden. Ten aanzien van de ontwikkeling in beheersbare aansturing en projectmanagement zijn er concrete stappen gezet. De Civilion Academy is dit najaar gestart met een eerste groep. De opleiding aan de Civilion Academy wordt georganiseerd door Civilion, de HAN(Hogeschool Arnhem Nijmegen) en Bouwend Nederland(Vakgroep Civiele Betonbouw). De Associate Degree opleiding is een landelijk erkend HBO deelprogramma van 2 jaar. Verdieping, samenwerking en vakkennis in het kader van een nieuwe snel veranderende bouwbranche, daar draait het om binnen Civilion Academy. Deze opleiding is uitermate geschikt voor toekomstige vakmensen die vooruit willen. Dankzij de combinatie werken en leren staat de HBO-student niet stil tijdens de opleiding, maar doet direct werkervaring op. Deze opleiding zal nog meer onder de aandacht gebracht moeten worden.

En hoe gaan we dit rijmen met wat er in de praktijk gebeurt? We zetten de timmerman ‘buiten’. Schuiven op in de keten. Laten het doewerk opknappen door de onderaannemer. Eigenlijk zijn wij, zoals we hier zitten, niet meer de bouwers, maar meer de projectleiders. We zullen het contact met die onderaannemers moeten opzoeken. Samen met Civilion, want Civilion leidt op voor de hele branche en dus ook voor de onderaannemers. Wij, werkgevers, zullen wie we als bedrijf willen zijn, goed moeten doorvertalen naar de haarvaten van de onderneming. En dat houdt niet op bij de onderste laag. Daar ligt juist je onderscheidend vermogen, daar leg je de basis voor continuïteit en verbinding. Dat betekent dat je ‘de knip’ niet moet leggen bij de onderste laag, maar altijd vakmensen in huis moet blijven houden.

Naar boven

Slotconclusie

Unaniem voor

Op de afsluitende dia twee scenario’s over de toekomst van Civilion, waarbij unaniem gekozen werd voor scenario twee, het 50 jarig jubileum van opleidingsinstituut Civilion.

De oprichting van de Civilion Academy is een prima voorbeeld van het inspelen op ontwikkelingen in de markt en de betekenis daarvan voor de mens. Ook het nieuwe Regioplan van Vakgroep Civiele betonbouw, Taakgroep Opleidingen, ondersteund door Civilion - waarin ze naast marktontwikkeling ook PR, werving, instroom en opleidingsbehoefte regionaal willen gaan clusteren - zal bijdragen aan de kwaliteit en de positie van de Civiele Betonbouw in Nederland.

De unaniem onderschreven conclusie van de themadag is dan ook dat met de oprichting van het eigen opleidingsinstituut Civilion, de Civiele Betonbouw hét strategische instrument in handen heeft om de toekomst in kwaliteit en kwantiteit het hoofd te bieden.

Naar boven